متن داخل کادر، گاهشمار و نکات برجسته
می توان از کادرهای متن دار، خط سیرهای زمان و نکات برجسته در سایر مطالب استفاده کرد؛ تا کاربر در هر کجا بتواند تمام جزئیات مورد نیاز را یکجا بیابد؛ و این فرصت را داشته باشد که با کلیک کردن روی موضوع یا نکته ای که بیشتر قابل توجه است، جزئیات بیشتری بیاموزد.
گرافیک
به کمک گرافیک می توان نکات اساسی خبر را به شیوه ای چنان چشمگیر ارائه کرد که در یک نگاه، کاربر را آگاه کند.
البته گرافیک نمی تواند جای متنی شیوا را بگیرد، ولی چنانچه در خبر یا گزارش گنجانده شود، می تواند نکات مهم آن را برجسته کند.
عکس و شرح عکس
عکس ها به خصوص تصویر هایی که در صفحه نخست و صفحه اصلی هر بخش به کار گرفته می شود، باید کاربر را به خواندن مطلب وسوسه کند.
تصویر هایی که سر و شانه را نشان می دهد، به ندرت مطلوب است؛ هرچند در برخی مطالب، مانند ملاقات های سیاسی، چاره دیگری نیست.
عکس می تواند قدرت زیادی به تاثیرگذاری اخبار و گزارش های شما ببخشد. بهترین عکس، تصویری است که کاربر را به مکث وامی‌دارد.
شرح عکس باید درک متن را تقویت و توجه کاربر را جلب کند. اما شرح عکس برچسب کالا نیست؛ نباید واضحات را بیان کند.
هدف این نیست که نشان دهید زیرکید. زیرک بازی ممکن است مخاطب را سردرگم کند. هدف این است که متن خبر را صریح و روشن بنویسید و توجه خواننده را جلب کنید که خبر را تا آخر بخواند.
سرقت ادبی
هرگز محتوای سایت دیگری را به نام سایت خود منتشر کنید. این کار نه تنها غیر اخلاقی، بلکه فوق العاده خطرناک است. اگر نمی توانید مطمئن شوید که همه نکات و جزئیات از منابع خودتان یا از خبرنگاران سازمان های خبری شما به دست آمده، از گنجاندن آن در اخبار و گزارش ها خودداری کنید.
تنها مطالبی را منتشر کنید که می دانید درست است و می توانید از درستی آن دفاع کنید.
سرعت یا دقت در خبررسانی
وقتی خبری منتشر شده و اطلاعاتش در اختیار عموم قرار گرفته، اغلب رسانه ها برای پیش دستی در مخابره آن با هم وارد رقابت می شوند. تلاش برای پیروزی در این رقابت، هدف ارزشمندی است؛ تنها به این شرط که تمام نکات اساسی خبر را داشته و از صحت آن مطمئن شده باشید.
اگر برای پیش دستی خبری را قبل از دیگران منتشر کنید و سپس ناگزیر شوید آن را بردارید، کاربران متوجه می شوند که شما اشتباه کرده بودید.
ابراز نظر و دیدگاه
در تمام اشکال خبرنگاری، نقش خبرنگار ارائه حقایق است. وظیفه شما افزودن اظهار نظر به خبر نیست؛ و قطعا شما وظیفه ندارید که دیدگاه خود را ابراز کنید.
اگر شما خبرنگاری هستید که حوزه و تخصص ویژه ای دارید، می توانید درباره اتفاقات اظهار نظر کنید، ولی اکثر روزنامه نگاران اینترنتی که در سایت های خبری عمومی کار می کنند، نباید اظهار نظر کنند.
انتشار خبر به صورت بخش بخش
اغلب در شرایطی که خبری تازه پخش شده (Breaking News) ، جزئیات اندکی برای انتشار دارید. شاید نکته ای در دست داشته باشید که خبر بر آن استوار باشد. اولین کار این است که جمله ای بر پایه اطلاعات موجود بنویسید و منتشر کنید.
سپس می توانید جزئیات بیشتری به آن خبر بیافزایید و از نو منتشر کنید.
اولین نسخه خبر شاید حتی عکس نداشته باشد؛ شاید یک جمله کوتاه باشد. پاراگراف بعدی شاید فقط اطلاعات پیش زمینه ای ارائه می دهد یا جمله ای باشد که خبر را در بستر تحولی دیگر قرار می دهد.
هرگاه جمله ای به خبر اضافه می شود، می توانید آن را از نو منتشر کنید. اگر در موقعیتی هستید که خبر را همزمان با وقوعش مخابره می کنید، دلیلی ندارد که صبر کنید تا تمام خبر برسد.
همیشه به یاد داشته باشید که به موازات تکامل خبر، شاید لازم باشد خلاصه، عکس یا تیتر تازه ای برای خبر انتخاب کنید.
اما دستپاچه نشوید؛ باید این مهارت را کسب کنید که بتوانید تشخیص بدهید چه موقع خبری به اتمام رسیده و خبری تازه آغاز شده است.
چه وقت یک خبر تکمیل می شود؟
وقتی یک خبر فوری در حال تحول است، شما اطلاعات بیشتری به دست می آورید و به آن خبر می افزایید. سرانجام خبر تکمیل می شود، ولی اطلاعات بیشتر همچنان از راه می رسد.
خبرنگاران اینترنتی باید تشخیص بدهند که چه وقت یک خبر تکمیل شده و دیگر نباید روی آن کار کرد، بلکه باید اطلاعات بعدی مربوط به آن را در یک خبر تازه ارائه کرد.
افزودن لینک
مطالعات در باره کاربری سایت ها نشان می دهد که برای برخی از کاربران لینک هایی که همراه اخبار ارائه می شوند، از مهمترین عناصر هستند. لینک ها باید بخشی از خبر و مکمل اطلاعاتی تلقی شوند، که ما ارائه کرده ایم؛ وگرنه گنجاندن آنها مفهومی ندارد. لینک ها برای تکرار کلمات گنجانده نمی شوند؛ بلکه هدف از گنجاندن آنها، ارائه اطلاعات بیشتری است که یا ما قادر به بیان آن نیستیم یا در موردش پژوهش نکرده ایم.
خطرات لینک ها
هرچند لینک ابزار ارزشمندی برای ارائه خبر و گزارش است، ولی خطرات بالقوه زیادی هم به همراه دارد. شما هیچ کنترلی روی محتوای مطالبی که به آنها لینک می دهید، ندارید. باید هوشیار باشید و تنها به سایت های مورد اعتمادی لینک دهید که اعتباری همسنگ اعتبار سایت شما دارند.
زدودن جزئیات دست و پاگیر
به آسانی ممکن است چنان در داستان فرو روید که در میان انبوهی از جزئیات سردرگم شوید و توجه شما از نکات مهم خبر منحرف شود. گاهی روزنامه نگاری که مطلبی می نویسد، ممکن است آنقدر خود را به جزئیات آن نزدیک بداند که اصل مطلب را فراموش کند.
هنر روزنامه نگار اینترنتی این است که با زدودن جزئیات دست و پاگیر، هسته خبر را آشکار کند.
شاخ و برگ دادن به جزئیات
گاهی نکات بسیار اندکی درباره خبر دارید ولی باید چیزی درباره آن بنویسید. خبری جاری را باید به هنگام کنید و شاید فقط یک نکته تازه برای افزودن داشته باشید.
در این صورت، وظیفه شما عکس موقعی است که جزئیات دست و پاگیر را کنار می زنید. در چنین شرایطی، ناگزیر می شوید نهایت بهره را از حداقل جزئیات ببرید. این کار هم خودش یک هنر است. نباید با آب و تاب دادن دغل آمیز، اهمیت موضوع را کمرنگ کنید، ولی می توانید با بیان واضحات در بستر خبری که تازه مخابره شده، ارزش بیشتری به خبر خود ببخشید.
فشرده کردن نکات پیچیده
نقش خبرنگار اینترنتی این است که مفاهیم پیچیده و اطلاعات مفصل را به صورت تکه های قابل هضم برای خوانندگان توضیح دهد.
خوانندگان هرگز نباید روی سایت شما کلیک کنند و سردرگم، یا سرگشته تر از پیش شوند. آنها هرگز نباید مطلبی را در وب سایت شما بخوانند و حس کنند که بر معلوماتشان افزوده نشده است.
هر مطلب را آنقدر فشرده و چکیده کنید که فقط اجزای اصلی آن باقی بماند.
گزارش های خبری
گزارش خبری نسبت به خبر، محصولی متفاوت است. گزارش، بیشتر از تحلیل نکات خبر تشکیل می شود.
گزارش خبری هم می تواند به همه پرسش های مطرح شده در خبر پاسخ دهد، هم می تواند روی یک موضوع متمرکز شود و هم می تواند پرسشی بی پاسخ باشد تا خوانندگان را برای فکر کردن در مورد موضوعات خبر ترغیب کند. برای نوشتن گزارش خبری، لازم نیست پاسخ همه سوالات را بدانید، ولی به یک مقدمه و یک نتیجه گیری نیاز دارید.
صفحات ویژه
نوشتن مطلب برای صفحات ویژه، خود یک هنر است. محتوایی که تولید می کنید، اغلب آمیزه ای از اخبار، گزارش های خبری و اجزای دیگر است که می تواند نقشه های تعاملی، فایل های صوتی و تصویری، آلبوم عکس، فرصت رای دادن و بسیاری از ابزارهای اینترنتی دیگر برای ارائه اطلاعات باشد.
مخاطب را شرکت دهید
اکثر اخبار این ارزش را دارد که کاربران را هم در آن دخیل کنید. می توانید موضوعی را به رای بگذارید یا شاید ایستگاه سخن ایجاد کنید. این موارد هم برای اخبار سخت و هم برای اخبار نرم مفید است.
هرگز قدرت افزودن مردم عادی به تیم گردآوری اخبار خود را دست کم نگیرید.
تمرین عملی شماره 1
در اولین تمرین از سه تمرین این درس، باید بر اساس مطالب خام یک گزارش سازمان ملل، یا یکی از سازمان های دیگری که نام آنها خواهد آمد، یک خبر بنویسید. به يکی از این سايت ها مراجعه کنيد و بر اساس آنچه پیشتر آموخته اید، موضوعی را انتخاب کنید و خبری را حداکثر در 300 کلمه برای انتشار در یک وبسایت بنویسید. باید بدون استفاده از امکانات تحریریه این خبر را بنویسید، یعنی تنها به آنچه در سایت مورد نظرآمده، اتکا کنید.
هدف از این تمرین این است که ببینیم آیا می توانید بر اساس نکاتی که پیشتر آموخته اید، خبری را برای یک وب سایت بنویسید یا خیر. این خبر را با استفاده از چند خبر و گزارش دیگر بنویسید که در آن سایت آمده است. به یاد داشته باشید که لینک خبرها و گزارش هایی را که بر نوشتن این خبر استفاده می کنید ، باید به همراه این خبر تحویل دهید.
دستور کار کامل در ذیل آمده است.
سایت های پیشنهادی:
http://www.un.org/english
http://www.aihrc.org.af/index_dari.htm
http://www.irandoe.org/doeportal/mainsite
در پارگراف اول که لید خبر است داستان خبر را با توجه به عناصر لید (چه کسی، کجا، چه موقع ...) توضیح دهید و قدری هم پیشینه بگنجانید تا معلوم شود چرا این خبر مهم است.
داستان را در چهار پاراگراف اول تعریف کنید. در پارگراف دوم یا سوم بنویسید که اهمیت خبر در چیست.
موضوع اصلی و استدلالهای طرفهای درگير در موضوع – اگر طرفهايی وجود دارد – در چهار پاراگراف اول بنویسید. پارگرافهای بعدی را به شرح جزئيات و پیشینه اختصاص دهيد. به این معنی که خواننده بايد حتی اگر بقيه مطلب را نخواند، اصل موضوع را در همين چهار پاراگراف دریابد. (چون شمار زیادی از مردم می توانند چهار پاراگراف اول خبر ها را روی تلفن همراه يا کامپيوتر دستی خود بخوانند.)
توضيحات طولانی همراه با اعداد و ارقام را از متن حذف کنيد و در عوض آنها را به صورت جدول و نمودار برای استفاده در کنار متن پیشنهاد کنید.
بخشی از اطلاعاتی که در اختیار دارید و قابل استفاده در متن خبر نیست مثلا به صورت روزشمار برای استفاده در کادر کنار مطلب پیشنهاد کنید. اگر چنین چیزی را در اختیار ندارید، سعی کنید اطلاعاتی را به صورت جداگانه برای استفاده در کادر کنار متن پیشنهاد کنید.
بخشی از متن خبر یا نقل قول را برای استفاده در کادر کنار مطلب پیشنهاد کنید.
برای برجسته کردن نکات مهم، پیشنهاد کنید که چه عکس یا طرح گرافیکی برای این خبر مناسب است.
سبک خبرنگاری هرمی را بخاطر داشته باشید. (مهم ترین بخش های خبر را به ترتیب اهمیت در
پاراگراف های اول بیاورید)
یادتان نرود که به این پرسشها را بدهید: چه کسی، چرا، چه موقع، چه مکانی، چه چیزی و چگونه.
یکی از راههای خوب نوشتن، ساده و سر راست نوشتن است. سعی کنید موضوعات پيچيده و دشوار را به زبان ساده و قابل فهم بنویسید.
یادتان باشد: هر خبر راجع به یک موضوع است. چند موضوع مختلف را به هم ندوزید. مثلا نمی توانید بنویسید نیروگاه اتمی بوشهر فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده و البرادعی هم گزارش جدیدی درباره غنی سازی اورانیوم در ایران منتشر کرده. یا داستان فعالیت آزمایشی نیروگاه اتمی بوشهر را بنویسید یا داستان گزارش البرادعی را.
جملات کوتاه بنویسید و در طول گزارش اطلاعات بیشتری بدهید.
از به کار بردن صفتهای خوب، بد، تکان دهنده، وحشتناک و از اين قبيل پرهیز کنید. داستان را تعریف کنيد و اجازه بدهيد شنونده يا خواننده خودش تصميم بگيرد و قضاوت کند.
تیتری بنویسید که به تنهایی مفهوم داشته باشد و در آن موضوع و محل وقوع و اسامی خبرساز آمده باشد. این کار علاوه بر کمک به خواننده، جستجو را برای خوانندگان دیگر نیز آسان خواهد کرد.
به همراه این خبر، عکس مناسبی پیشنهاد کنید.
در مورد دست کم دو لینک مرتبط تحقیق کنید و آدرس وب سایتهای آنها را همراه خبر خود تحویل دهید. مثلا اگر در مورد اعتیاد مطلب می نویسید سایت ستاد مبارزه با مواد مخدر و یا انجمن مرتبط با آن پیشنهاد کنید.
تمرین عملی شماره 2
موضوعی را به دلخواه انتخاب کنید و در باره آن یک گزارش خبری 600 کلمه ای بنویسید.
گزارشی خوب است که
- درباره یک داستان باشد
- شروع، میانه و پایان داشته باشد
- ساده و قابل فهم باشد
اگر این نکات را رعایت کنید امتیاز خواهید گرفت.
• موضوعی را که فکر می کنید ارزش گزارش خبری دارد، انتخاب کنید. سعی کنید کل موضوع گزارش را در یک جمله خبری ساده در ذهن تان تعریف کنید: خلبان(پیلوت) آمریکایی موفق شد هواپیمایی را با 155 سرنشین در رودخانه هودسن نیویورک بدون آن که به سرنشینان آسیبی برساند فرود بیاورد.
• وقتی مطمئن شدید چه داستانی را می خواهید تعریف آن وقت قلم دست بگیرید یا با کامپیوتر شروع به نوشتن کنید.
• در یک پارگراف جمع و جور توضیح دهید چرا این موضوع مهم است تا این پاراگراف در صفحه اصلی وب سایت به عنوان "تیزر" استفاده شود.
• اهمیت گزارش را در پارگراف دوم یا سوم بنویسید تا خواننده به سرعت متوجه اهمیت گزارش شود.
• در یک صد کلمه موضوع گزارش را در خبری جداگانه بنویسید تا گزارش شما را در سایت تبلیغ کند.
• عناصر اصلی گزارش خود را در چهار مورد ذکر کنید و کنار آن گوی سیاه (Bullet Point) بگذارید تا در کادری در صفحه اول سایت و داخل گزارش خبری شما قرار بگیرد.
• توضیح دهید چگونه از نظرات مخاطبان در گزارش استفاده می کنید.
ُ تمرین عملی شماره 3
موضوعی را پیشنهاد دهید که برای "صفحه ویژه" مناسب است.
مقدمه ای برای صفحه ویژه بنویسید و در آن توضیح دهید این صفحه ویژه شامل چه موضوعاتی است، چه مطالبی را منتشر می کنید و چگونه خوانندگان در این صفحه مشارکت می کنند.
• موضوعی را که فکر می کنید برای راه اندازی صفحه ویژه مناسب است، انتخاب کنید.
• توضیح دهید چرا این موضوع را انتخاب کرده اید و این صفحه چه سودی برای کاربران خواهد داشت.
• مقدمه ای بنویسید که موضوع را حداکثر در 100 کلمه برای مخاطبان معرفی می کند.
• عناصر مهمی را که می خواهید در صفحه ویژه پوشش دهید، فهرست وار بیان کنید.
• نشان دهید چطور همراه هر عنصر، ابزارهای تعاملی (اینفوگرافی که بشود روی پان کلیک کرد و به اطلاعات بیشتر دست یافت یا نظرسنجی که کاربران می توانند در آن مشارکت کنند یا ستون نظرات یا ... ) را بکار خواهید گرفت